Weertenaar Frans Weekers is per 1 januari 2023 benoemd als secretaris-generaal van de Benelux Unie, het samenwerkingsverband tussen België, Nederland en Luxemburg. Weekers heeft een sterke persoonlijke ambitie voor zijn komende periode bij de Benelux Unie: “Ik wil meehelpen om een grensoverschrijdende economie te realiseren.”
De premiers van de landen uit de Benelux Unie hebben een aantal jaren geleden afgesproken dat alle leden van het College binnen het Secretariaat-Generaal van de Benelux Unie elke drie jaar van positie rouleren. Frans Weekers heeft net zijn eerste drie jaar vervuld als adjunct-secretaris-generaal en per 1 januari 2023 volgt hij Alain de Muyser als secretaris-generaal op. Samen met collega’s Jean-Claude Meyer (LU) en Michel-Etienne Tilemans (BE) vormt hij het College dat drie jaar leiding zal geven aan het Secretariaat-Generaal van de Benelux Unie in Brussel, in samenwerking met een team van vijftig medewerkers. De ambitie, op basis van het gemeenschappelijke Benelux-werkprogramma (2021-2024), is het gezamenlijk realiseren van grensoverschrijdende projecten die een positieve impact hebben op het leven van burgers en ondernemers. “We halen obstakels rondom vraagstukken in de economie weg van thema’s als energie, klimaat, politiesamenwerkingen, asiel en migratie”, zegt Weekers. “We kunnen geen wetten maken, maar wel onderlinge juridische overeenkomsten. Deze kunnen we geldig verklaren voor een bepaalde of onbepaalde tijd. De Benelux beschikt over een aantal unieke juridische instrumenten, waardoor het vaak eenvoudiger is om grensoverschrijdende zaken te regelen dan in EU-verband.”
Belang grensoverschrijdend samenwerken
Het belang van de Benelux Unie en grensoverschrijdend werken is volgens Weekers overduidelijk gebleken toen tijdens COVID-19 grensarbeiders thuis moesten werken. Weekers: “Op het gebied van wetgeving en sociale zekerheid hebben Nederland, België, Luxemburg, maar ook Duitsland hun eigen regels. Ten aanzien van belastingen zijn er voor grensarbeiders bilaterale belastingverdragen opgesteld. Door het thuiswerken waren de grensarbeiders ineens weer in eigen land werkzaam, wat normaliter betekent dat je hier ook werkbelasting moet betalen en sociaal verzekerd moet zijn. De Benelux Unie kan in dat geval stel op sprong nieuwe regels samenstellen die in zo’n unieke situatie gelden. De regels zijn ingepast in zowel de Belgische als Nederlandse wetgeving, maar wijken wel af van de standaard regelgeving. Het is fijn dat wij als Benelux Unie dit instrumentarium hebben, zodat we aan grensoverschrijdende oplossingen kunnen werken.”
Transport en logistiek
De beslissingen van Benelux Unie hebben ook een grote (positieve) impact op ondernemers. “Voor Venlo zijn de thema’s transport, logistiek en de maakindustrie belangrijk”, zegt Weekers. “Op het gebied van transport heeft de Benelux Unie een aantal instrumenten gecreëerd om het rijden met langere en zwaardere vrachtauto’s mogelijk te maken, zodat ze grotere en dus beter gevulde containers kunnen vervoeren. Dit scheelt enorm in de kosten voor wat betreft ondernemers.” Voorheen golden er per land ook aparte regels voor wat betreft de ladingszwaarte en -grootte, waardoor vrachtwagens vaak de grens niet mochten oversteken. “De Benelux Unie heeft daarom een aantal jaren geleden een Benelux-Beschikking opgesteld, waarmee in alle drie de landen dezelfde maximale voorwaarden gelden ter verbetering van het grensoverschrijdende ondernemen en transport. De Europese Unie wil hier nog niet aan beginnen, dus hebben wij dit in elk geval voor onze grenslanden mogelijk gemaakt.”
Noordrijn-Westfalen
Met het nieuwe Verdrag uit 2008, dat in 2012 is ingegaan, is er ook op basis van een politieke verklaring een samenwerking vastgelegd tussen enerzijds de deelstaat Noordrijn-Westfalen en anderzijds de Benelux Unie. Dat is volgens Weekers belangrijk voor Nederland, en voor Limburg in het bijzonder. “Omdat we in Limburg aan meerdere landen grenzen, is het handig dat ook met Duitsland de samenwerking is gestart. Deze deelstaat heeft maar liefst 18 miljoen inwoners. Ook is er een belangrijke chemische industrie gevestigd. Noordrijn-Westfalen is eigenlijk een logistiek entry- en distributiepunt voor heel Noordwest-Europa. Als wij als Benelux Unie onderling een goed samenwerkingsverband en afspraken hebben weten mensen elkaar grensoverschrijdend veel sneller te vinden. Daar help je het bedrijfsleven mee, zeker in Venlo.”
Unieke samenwerking
Volgens Weekers is de manier waarop de Benelux-landen samenwerken zeer uniek en een voorbeeld voor andere regio’s in Europa. “Wat we in dit deel van Europa hebben opgetuigd, daar wordt door andere regio’s in Europa met buitengewoon veel belangstelling naar gekeken. Mede omdat dit het oudste samenwerkingsverband is dat er bestaat.” Op sommige terreinen valt er voor de Benelux Unie nog winst te behalen. Een van de thema’s waar Weekers zich voor in gaat zetten zijn de aansluitingen van de elektriciteits- en gasnetten tussen de landen onderling. “Deze zijn niet optimaal op elkaar aangesloten. België had de afgelopen jaren een tekort aan elektriciteit. Als de aansluitingen zijn geoptimaliseerd, kunnen landen onderling elektriciteit uitwisselen. We moeten in de toekomst op het gebied van duurzaamheid en energie nóg meer grensoverschrijdend gaan werken.”
Toekomst
Weekers gaat zich de komende drie jaar wederom met hart en ziel inzetten voor de Benelux Unie. “Ik ben gepassioneerd om letterlijk grensverleggend oplossingen te vinden die uiteindelijk het welzijn van mensen en de economie grensoverschrijdend bevorderen. Mijn focus ligt op het vaststellen van de belangen van de Benelux-landen en het beantwoorden van de vraag op welke manier zij de handen ineen kunnen slaan. Daarin hoop ik veel te mogen betekenen de komende jaren.”
